Inspraak is niet voor de 99%, zo vinden rijke Amerikanen en Republikeinse politici.
Amerikaanse bedrijven zijn doorgaans fel gekant tegen vakbonden. Daarnaast bestaat vooral in zuidelijke, door Republikeinen gedomineerde staten allerlei wetgeving die de invloed en macht van vakbonden moet tegengaan.
De verrassing was dan ook groot toen het management van een fabriek van Volkswagen in de zuidelijke staat Tennessee de werknemers onlangs aanmoedigde lid te worden van de United Automobile Workers.
Ondernemingsraden
In Duitsland heeft Volkswagen namelijk van oudsher positieve ervaringen met ondernemingsraden. In de VS zijn dergelijke instellingen echter verboden, tenzij de werknemers van een bedrijf er eerst voor hebben gekozen zich te laten vertegenwoordigen door een vakbond.
Ondanks de expliciete wens van Volkswagen voor de komst van een vakbond, waren lokale Republikeinse politici niet van zins dit zomaar te laten gebeuren.
State Senator Bo Watson gaf alvast aan dat indien werknemers vóór de komst van een vakbond zouden stemmen, ze er niet op hoefden te rekenen dat Volkswagen op verdere belastingvoordelen (waarmee het bedrijf in eerste instantie naar Tennessee was gelokt) hoefde te rekenen om de productie uit te breiden.
State Representative Gerald McCormick reageerde als volgt:
The taxpapers of Tennessee reached out to Volkswagen and welcome them to our state and our community. We are glad they are here. But that is not a green light to help force a union into the workplace. That was not part of the deal.
De boodschap van deze Republikeinen was helder: liever helemaal geen extra banen dan union jobs, zelfs als de werkgever dat wil.
Nog bonter werd het gemaakt door (federaal) senator Bob Corker. Deze beweerde op de eerste dag van de stemming dat hem was ‘verzekerd’ dat indien werknemers de komst van de vakbond zouden tegenhouden, Volkswagen hen zou ‘belonen’ met extra productiecapaciteit in Tennessee.
Dat deze bewering in directe tegenspraak was met diverse publieke verklaringen van Volkswagen deerde hem (zoals dat tegenwoordig gaat bij Republikeinen) niet in het minst.
De Amerikaanse Burgeroorlog – deel II
Deze episode illustreert dat Republikeinen, ooit de felste tegenstanders, maar inmiddels de intellectuele erfgenamen van de oude Confederacy, niet primair zijn geïnteresseerd in economische groei, werkgelegenheid of zelfs maar vrijheid voor bedrijven.
Hun belangrijkste doel, zo lijkt het, is het bestaan een permanente onderklasse van machteloze en vooral gehoorzame werknemers die zonder morren de wensen van hun superieuren vervullen.
In de klassieke woorden van de zuidelijke senator James Hammond (1807-1864):
In all social systems there must be a class to do the menial duties, to perform the drudgery of life. […] Such a class you must have, or you would not have that other class which leads progress, civilization and refinement.
In zijn eigen staat, South Carolina, werd deze onderklasse gevormd door zwarte slaven. Maar, zo hield hij zijn mede-senatoren voor, in het vrije noorden bestond evengoed behoefte aan een dergelijke klasse: alleen daar was deze opgebouwd uit manual laborers and operatives.
Niettemin was en bleef het zuidelijke systeem superieur, zo schreef The Richmond Inquirer in 1856:
The great evil of Northern free society is that it is burdened with a servile class of mechanics and laborers, unfit for self-government, and yet clothed with the attributes and powers of citizens. […] slavery is the natural and normal condition of laboring man, whether white or black.
In tegenstelling tot zijn zuidelijke tegenstrevers, was Abraham Lincoln van mening dat het Amerikaanse systeem van arbeid behoorde te zijn gebaseerd op vrijheid en zelfbeschikking van de werknemer:
I am glad to see that a system prevails in New England under which laborers CAN strike when they want to. […] I LIKE the system which lets a man quit when he wants, and wish it might prevail everywhere.
Dit, veel meer dan het lot van de zwarte slaven in de zuidelijke staten, was in Lincolns optiek de kern van de strijd tussen Noord en Zuid. Indien de zuidelijke staten in deze (vooralsnog) politieke strijd zouden zegevieren, zou het karakter van het hele land onherroepelijk veranderen, zo waarschuwde Lincoln:
[F]ree labor that CAN strike, will give way to slave labor that cannot!
De nieuwe adel
Uiteraard bestaan er in de zuidelijke staten van de VS geen plannen om de slavernij te herinvoeren. Niettemin is men nog even fel als vroeger gekant tegen free labor that CAN strike. En van medezeggenschap van werknemers moet men, zoals de Volkswagen-soap illustreert, ook niets hebben. Opmerkelijk genoeg, wordt die houding door veel gewone werknemers gedeeld.
Misschien omdat zij onvoldoende begrijpen dat sommige vertegenwoordigers van rechts Amerika gewone werknemers niet alleen inspraak bij hun werkgever, maar ook iedere reële politieke inspraak willen ontzeggen. Zo heeft miljardair Tom “Kristallnacht” Perkins een nieuw plan om de belangen van de superrijken veilig te stellen:
The Tom Perkins system is: You don’t get the vote if you don’t pay a dollar in taxes. But what I really think is: it should be like a corporation. You pay a million dollars, you get a million votes. How’s that?
Ofwel: de top 1% van Amerikaanse belastingbetalers krijgt evenveel invloed als de armste 95% van alle kiezers.
Alsof we terug zijn in de goede oude Middeleeuwen!
O ja, die vakbond bij de Volkswagenfabriek in Tennessee is er uiteindelijk dus niet gekomen.
All out of bubblegum... 