Paul Scheffer vindt dat Paul Scheffer best wel goeie ideeën heeft

Vorige week kwam Paul Scheffers biografie van zijn grootvader uit: Alles doet mee aan de werkelijkheid. Herman Wolf 1893-1942.

Ik schreef er een recensie over voor Sargasso. Een voorproefje:

…maar ik was toch een boek aan het lezen over Herman Wolf? Niet dus. Paul Scheffer schrijft – en vast niet voor de eerste keer – gewoon over Paul Scheffer.

Want uiteindelijk is Paul Scheffer – zo vindt Paul Scheffer – toch net een beetje interessanter dan grootvader Herman…

Lees de rest hier.

Terug in de tijd met… Simone de Beauvoir

In 1949 publiceerde Simone de Beauvoir haar baanbrekende boek ‘De tweede sekse’ dat met name vanaf de jaren zestig een belangrijke inspiratiebron zou worden voor de Tweede feministische golf. Wat blijft er nu, 64 jaar later, nog over van dit boek?

Om met een een open deur te beginnen: een boek van 64 jaar oud is vanzelfsprekend op bepaalde punten achterhaald. De maatschappij is inmiddels veranderd – niet in het minst omdat gedurende de afgelopen decennia natuurlijk heel veel vooruitgang is geboekt op het gebied van vrouwenrechten. Verder blijkt de gedateerdheid van De tweede sekse bijvoorbeeld uit het gegeven dat De Beauvoir – ook al is ze het lang niet altijd eens met de beoefenaren van deze discipline – zoiets als psychoanalyse nog serieus neemt.

Daarbij is het overigens opvallend hoe bizar weinig de wetenschappelijke wereld toen afwist van toch tamelijk banale zaken als menselijke seksuele activiteit en, specifiek, orgasmes. Zo merkt De Beauvoir, in navolging van Freud, op:

[De vrouw] moet overgaan van clitoraal op vaginaal genot. […] ze loopt dus meer risico haar seksuele ontwikkeling niet te voltooien en in een infantiel stadium te blijven steken en daardoor weer neurosen te ontwikkelen. (p. 64)

Clitorale stimulatie wordt zo afgedaan als iets kinderlijks en infantiels dat bovendien tot psychische stoornissen kan leiden. Dat lijkt mij toch niet helemaal te kloppen.

Ook heeft de Beauvoir de neiging om literatuur als spiegel van de werkelijkheid te gebruiken, waarbij (vrouwelijke) romanfiguren worden aangehaald om de positie van de vrouw in de realiteit te illustreren. Daar zijn in mijn optiek nog wel eens vraagtekens bij te plaatsen. Tenslotte is De tweede sekse erg lang: maar liefst 831 pagina’s in de Nederlandse vertaling. Een gevolg hiervan is dat niet alle secties van het boek even sterk zijn.

Abortus en God
Daar staat tegenover dat De Beauvoir zo nu en dan nog heel precies de spijker op de kop kan slaan. Haar discussie over abortus en voorbehoedsmiddelen is bijvoorbeeld nog altijd relevant voor een land als de VS, waar de tegenstanders van deze praktijken, zoals De Beauvoir opmerkt, enkel interesse in het ‘welzijn’ van kinderen tonen tot aan het moment van geboorte. Wat daarna gebeurt zal deze zelfbenoemde moralisten een rotzorg zijn.

Ongelijkheid als consequentie van de informatiemaatschappij

Ik las zojuist een interessante recensie van Jaron Laniers Who Owns the Future? op Sargasso. Een voorproefje:

Een succesvolle informatie-economie kan volgens Lanier niet functioneren op dit principe waarin een kleine groep grof geld verdient aan informatie, terwijl de rest van de samenleving het gratis weggeeft.

Lanier gaat in tegen veel van het gedachtegoed uit Silicon Valley, en legt knap de pijnpunten en negatieve effecten bloot van systemen die we op het eerste gezicht toejuichen. Gratis toegang tot educatie is een mooi voorbeeld. Initiatieven zoals de Khan Academy, en Coursera worden in Silicon Valley op handen gedragen voor de manier waarop ze de toegang tot educatie verlagen. Colleges van professoren van de beste universiteiten ter wereld worden digitaal gratis aangeboden. Een typisch voorbeeld van de Silicon Valley-ideologie van gratis informatie voor iedereen. Voor de korte termijn prachtig initiatief, maar op langere termijn schaadt het volgens Lanier de economie. Hoe meer onderwijs gratis wordt aangeboden, hoe minder geld universiteiten zullen hebben om personeel aan te nemen en onderzoek te financieren. Hoewel een gratis online opleiding dus op de korte termijn voordelig lijkt, schaadt die tegelijk de kansen dat deelnemers later aan een universiteit zouden kunnen werken.

Lanier beschrijft hoe het Silicon Valley denken steeds meer banen laat verdwijnen en sectoren laat krimpen, zoals ook in de muzieksector is gebeurd. Alleen de [grote, gecentraliseerde data-aanbieders] die diensten gratis aanbieden, of het nu muziek, educatie of gezondheidszorg is, verdienen straks nog aan de informatie die zij verzamelen.

Lees de rest hier.