Voormalig minister en hoogleraar economie Johan Witteveen bekritiseert de bezuinigingspolitiek van partijgenoot Rutte: juist nú moet er geïnvesteerd worden.
Afgelopen zaterdag verscheen een uitgebreid interview met Johan Witteveen, oud-VVD-minister van financiën, voormalig hoogleraar economie en ex-topman van het IMF, in het NRC Handelsblad. Follow the Money heeft een uitgebreide samenvatting. Hieronder volgen enkele citaten:
De overheid moet zorgen voor de condities waarin een vrije economie kan functioneren, zo benadrukt [Witteveen] […]. ‘De overheid moet werkloosheid en inflatie zo veel mogelijke voorkomen. Ik ben ook voorstander van een belastingbeleid dat de inkomensverschillen beperkt. In een vrije economie zouden die te groot worden om billijk te achten.’
Het bovenstaande lijkt misschien weinig controversieel, maar niettemin loopt Witteveen (91) inmiddels stevig uit de pas met de huidige koers van zijn partij. Rutte cum suis worden immers niet moe te benadrukken dat de belastingdruk voor de veelverdieners te hoog is. In werkelijkheid is de totale, procentuele belastingdruk op dit moment voor iedereen nagenoeg gelijk, namelijk zo’n 40% van het bruto inkomen (pdf) (h/t Cor Mol). Met andere woorden: het Nederlandse belastingstelsel blijkt ‘in zijn totaliteit nauwelijks bij te dragen aan de herverdeling van de inkomens’. Waar de moderne VVD dus op uit lijkt te zijn is een situatie waarin de lagere inkomens relatief juist meer bijdragen aan de staatsuitgaven dan de hogere inkomens.
Het interview gaat verder:
Vooral met de begrotingspolitiek van Rutte en de zijnen heeft de VVD-veteraan grote moeite. ‘Nuchter economisch gezien is er geen reden om geen structureel begrotingstekort te hebben en de staatsschuld zo snel mogelijk af te lossen. Op deze manier handicapt Nederland zichzelf. Nederland kan nu vrijwel zonder kosten geld lenen, gezien de onzinnig lage rente. De rente is onder de twee procent. Reken inflatie mee en de leenkosten zijn negatief. Nederland krijgt het cadeau.’
Witteveen concludeert hieruit het volgende:
‘Nuchter economisch gezien moet je nu investeren […]. Nederland en andere Europese overschotlanden als Duitsland zouden juist nu moeten investeren in de ziekenhuizen, onderwijsvoorzieningen en infrastructuur die nodig zijn om mee te kunnen in de wereld. In China doen ze dat wel. Daar bouwen ze hogesnelheidslijnen.’
Met dit standpunt sluit Witteveen zich aan bij een recent rapport van het IMF dat onomwonden concludeert dat bezuinigingen het economisch herstel niet bevorderen. Integendeel: de misère wordt er alleen maar groter van. Zeker in een situatie waarin geld lenen de facto niets kost zijn bezuinigingen dan ook volstrekt absurd.
Ondanks de kritiek van Witteveen en anderen bleek uit een recente opiniepeiling dat meer dan de helft van alle ondernemers van plan is op de VVD te stemmen. Uit dit resultaat valt maar één conclusie te trekken: ook succesvolle ondernemers hebben lang niet altijd verstand van economie (een punt dat ik – in een iets andere vorm – hier al eerder maakte).
Een andere gevolgtrekking die naar aanleiding van dit interview valt te maken is dat de VVD op dit moment een veel radicalere partij is dan enkele decennia geleden. Het is één ding om bijvoorbeeld van mening te verschillen over de precieze mate waarin grote (soms zelfs ronduit criminele) marktpartijen door de overheid in bedwang moeten worden gehouden. Ook redelijke mensen kunnen het daarover (binnen grenzen) oneens zijn. Om nu echter deze grote spelers buiten schot te laten en in plaats daarvan de pijlen valselijk op de meest kwetsbaren in de samenleving te richten, dát is – zeker gezien de oorzaken van de huidige economische crisis – heel iets anders. Dan ben je als politieke partij toch flink de weg kwijt.
X-posted @ Sargasso
All out of bubblegum... 