Veertig jaar geleden

Vandaag, 11 september 2013, is het precies veertig jaar geleden dat in Chili de democratisch gekozen regering van Salvador Allende werd omvergeworpen door een staatsgreep van generaal Augusto Pinochet.

Pinochet is dood en Chili is ver weg.

Desondanks blijft deze verjaardag nog altijd iets actueels houden. Bijvoorbeeld omdat deze gebeurtenis laat zien wat er kan gebeuren als een kleine minderheid van haves in zijn economische belangen wordt bedreigd door een meerderheid van have-nots.

Maar ook omdat Friedrich von Hayek, die een groot voorstander was van Pinochets moord- en martelpartijen in naam van de economische vrijheid, een belangrijke inspiratiebron is voor onze bloedeigen minister-president Mark Rutte.

Bovendien wordt Pinochet in bepaalde rechtse kringen nog steeds vergoelijkt als de persoon dankzij wie Chili uit de armoede is gekomen. (Dat van die bewering weinig klopt, doet daarbij niet ter zake: feiten horen immers een mooi verhaal niet in de weg te staan.)

Daarnaast is het wellicht aardig om te herinneren wat de hoofdredactie van The Times schreef (via) direct volgend op de coup tegen Allende:

[…] whether or not the armed forces were right to do what they have done, the circumstances were such that a reasonable military man could in good faith have thought it his constitutional duty to intervene.

Tegenwoordig zijn vergelijkbare geluiden te horen naar aanleiding van de situatie in Egypte. Want zodra de verkeerde ongewassen hordes het voor het zeggen dreigen te krijgen, heeft het democratisch proces afgedaan, vindt tenminste één prominente VVD’er.

Het zou mooi zijn als degenen die met Pinochet sympathiseerden daarover nu, veertig jaar later, eindelijk eens verantwoording gingen afleggen. Want van voormalig voorman van de VVD, Frits Bolkestein, moesten de vaderlandse heulers met het communisme dat ook. En dubbele standaarden zijn natuurlijk per definitie fout, toch?

Hoera voor Thatcher?

Via Corey Robin, deze aardige vondst: een brief (pdf), gedateerd 17 februari 1982, van Margaret Thatcher aan Friedrich von Hayek:

My dear Professor Hayek,

Thank you for your letter of 5 February. I was very glad that you were able to attend the dinner so thoughtfully organised by Walter Salomon. It was not only a great pleasure for me, it was, as always, instructive and rewarding to hear your views on the great issues of our time.

I was aware of the remarkable success of the Chilean economy in reducing the share of Government expenditure substantially over the decade of the 70s. The progression from Allende’s Socialism to the free enterprise capitalist economy of the 1980s is a striking example of economic reform from which we can learn many lessons.

However, I am sure you will agree that, in Britain with our democratic institutions and the need for a high degree of consent, some of the measures adopted in Chile are quite unacceptable. Our reform must be in line with our traditions and our Constitution. At times the process may seem painfully slow. But I am certain we shall achieve our reforms in our own way and in our own time. Then they will endure.

Best wishes.

Yours sincerely,

Margaret Thatcher

Von Hayek, liberaal icoon (en inspirator van Mark Rutte!), was een groot bewonderaar van Augusto Pinochet. Dankzij de militaire staatsgreep tegen de democratisch verkozen Allende was Chili behouden gebleven voor de ‘vrijheid’, meende hij. Dat kostte weliswaar enkele duizenden doden c.q. verdwijningen, maar je kunt nu eenmaal geen omelet maken zonder eieren te breken, nietwaar?

Ook Thatcher was flink onder de indruk van Von Hayeks economische theorieën. Niettemin, iedereen die enigszins bekend is met de eigenaardigheden van Brits-Engels kan het niet zijn ontgaan dat Von Hayek in de derde alinea van bovenstaande brief op weinig zachtzinnige wijze wordt afgescheept.

Jammer genoeg valt het niet meer definitief te achterhalen op welk voorstel van Von Hayek Thatcher hier reageert. Vakbondsleiders oppakken en de gevangenis in? Het leger inzetten om stakingen te breken? Het blijft speculeren, maar zeker is dat het niet veel goeds kan zijn geweest.

Een kwestie van geloof

Ideologie wordt tegenwoordig vooral aangetroffen aan de rechterkant van het politieke spectrum.

Wanneer anderen met instemming verwijzen naar een stuk dat je zelf hebt geschreven is dat altijd leuk. Merijn Oudenampsen, in deze bijdrage, gaat onder meer in op de relatie tussen het etiket ‘banenkampioen’ waar de VVD zich zo graag mee tooit en het rekenmodel van het CPB dat dit ‘kampioenschap’ aan onze neoliberale vrienden toekent: